Sprzęgło kompletne

Bez względu na to, czy dany samochód posiada skrzynię manualną, czy automatyczną, jazda autem bez sprawnego sprzęgła będzie niemożliwa. Sprzęgło kompletne jest fundamentalnym elementem układu napędowego, który odpowiada za prawidłowe i efektywne przenoszenie momentu obrotowego z koła zamachowego na skrzynię biegów. 

Podstawowe zadania sprzęgła w samochodzie

Sprzęgła do samochodu odpowiadają przede wszystkim za przenoszenie momentu obrotowego z jednostki napędowej do skrzyni biegów. Pozwala to na płynne ruszanie pojazdem z miejsca. Co więcej, wydajnie pracujące sprzęgło jednokierunkowe zabezpiecza układ napędowy przed nadmiernymi przeciążeniami.

Naciśnięcie pedału sprzęgła powoduje wstrzymanie procesu przenoszenia momentu obrotowego z silnika na koła auta. Jest to moment, w którym możliwa jest zmiana przełożenia skrzyni biegów (oddzielenie przekładni od wału korbowego).

Sprzęgło główne w samochodzie odpowiada za niwelowanie drgań oraz ochronę układu napędowego przed nadmiernymi przeciążeniami, wpływając tym samym na poprawę komfortu oraz bezpieczeństwa jazdy.

Zasada działania sprzęgła

Jednostka napędowa w samochodzie odpowiada m.in. za generowanie momentu obrotowego. Im wyższa jego wartość, tym łatwiej pojazd jest w stanie pokonywać opory towarzyszące poruszaniu się po drodze. Aby wprawić samochód w ruch, moment obrotowy musi zostać przeniesiony z silnika na skrzynię biegów, a następnie na koła. Jednak nie może on być przenoszony bez przerwy. Stąd też niezbędne jest sprzęgło.

Naciśnięcie pedału sprzęgła moment obrotowy przestaje być przekazywany, co daje możliwość na zmianę biegów. W tym momencie docisk sprzęgła zostaje odsunięty od tarczy sprzęgła, a moc z silnika do skrzyni biegów nie jest przekazywana. Zdjęcie nogi z pedału powoduje ponowne włączenie sprzęgła, czyli zbliżenie się tarczy dociskowej do koła zamachowego, podczas którego moment obrotowy jest ponownie przenoszony.

Ważną rolę w całym procesie wysprzęglania odgrywa okładzina cierna znajdująca się na tarczy sprzęgłowej. Styka się ona bezpośrednio z wałem korbowym, przez co oddziałuje na nią największa siła tarcia.

Sprzęgło samochodowe - podstawowe rodzaje 

Sprzęgło samochodowe dostępne jest w kilku wariantach, jednak bez względu na jego rodzaj zawsze pełni ono te same funkcje – umożliwia połączenie i rozłączenie wału napędowego oraz napędzanego.

W niektórych pojazdach moment obrotowy przenoszony jest za pomocą elektromagnesu lub wirującej cieczy.

Obecnie sprzęgła elektromagnetyczne i hydrokinetyczne nie są zazwyczaj montowane w autach seryjnych, a najczęściej wykorzystywanym rozwiązaniem są cierne sprzęgła do samochodów. W ich przypadku moment obrotowy przenoszony jest za pomocą siły tarcia. Wyjątek stanowią pojazdy wyposażone w klasyczną automatyczną skrzynią biegów, w której rolę sprzęgła odgrywa hydrauliczny konwerter momentu obrotowego.

Dostępne obecnie na rynku samochody posiadają 3 podstawowe rodzaje sprzęgieł:

Sprzęgło cierne

Oryginalne sprzęgła cierne to najczęściej montowany rodzaj mechanizmu wysprzęglania w samochodzie z manualną skrzynię biegów. Zasada jego działania polega na przenoszeniu momentu obrotowego z koła zamachowego na wał skrzyni biegów.

Sprzęgła cierne zbudowane są z takich elementów, jak:

• tarcza sprzęgła,
• koło zamachowe / dwumasowe,
• wałek sprzęgłowy,
• docisk sprzęgła.

W sprzęgle ciernym napęd jest przekazywany za pomocą sił tarcia, które kontrastują z poślizgiem napędzanych oraz napędzających się elementów sprzęgła (po wciśnięciu pedału sprzęgła tarcza dociskowa odsuwa się od tarczy sprzęgłowej). W efekcie tarcie jest eliminowane. Na zmianę przełożenia skrzyni biegów pozwala przede wszystkim rozdzielenie pracy wału korbowego od układu napędowego.

Dobre sprzęgła cierne można dodatkowo podzielić na kilka innych wariantów:

• ze względu na różne prędkości współpracujących ze sobą wałów wyróżnia się sprzęgła poślizgowe i przymusowe,
• ze względu na kształt trących o siebie elementów wyróżnia się sprzęgła tarczowe, stożkowe i bębnowe,
• ze względu na liczbę tarcz najczęściej stosowane są sprzęgła cierne jednotarczowe (stosunkowo tanie rozwiązanie o prostej konstrukcji).

Sprzęgło elektromagnetyczne

Sprzęgła elektromagnetyczne to najczęściej elementy dodatkowych układów w samochodach. Zazwyczaj znajdują się one w klimatyzatorach czy wentylatorach chłodnicy. W przypadku klimatyzacji sprzęgło elektromagnetyczne odpowiada za sklejenie ze sobą kół napędzających tak, aby poprzez włącznik klimatyzacji mógł zostać unieruchomiony kompresor. Polecane sprzęgła elektromagnetyczne umożliwiają przekazywanie napędu za pośrednictwem pola magnetycznego, które oddziałuje na elektromagnesy i jest sterowane za pomocą pedału sprzęgła.

Sprzęgło hydrokinetyczne

Sprzęgło hydrokinetyczne wykorzystywany jest przede wszystkim w samochodach z automatyczną skrzynią biegów. Tego rodzaju rozwiązanie zapewnia płynne przeniesienie momentu obrotowego, co z kolei gwarantuje stabilną pracę jednostki napędowej. Istotnym jest jednak systematyczne serwisowanie sprzęgła hydrokinetycznego, mimo tego, że samo sprzęgło charakteryzuje się stosunkowo wysoką bezawaryjnością.

Objawy uszkodzenia/zużycia sprzęgła

Istnieje kilka charakterystycznych objawów sygnalizujących uszkodzenie lub zużycie sprzęgła w samochodzie. Przede wszystkim, gdy wciśnięcie pedału sprzęgła staje się problematyczne, najprawdopodobniej doszło do zużycia powierzchni styku pomiędzy łożyskiem oporowym a sprężyną talerzową docisku. Inne oznaki wyeksploatowania sprzęgła samochodowego to:

• „wysokie” sprzęgło - przy wrzuconym biegu pedał sprzęgła wymaga zwolnienia do niemal końcowej pozycji, aby samochód mógł ruszyć z miejsca (przyczyna leży w zużytych okładzinach sprzęgłowych – takie zjawisko ma miejsce najczęściej przed pojawieniem się kolejnego symptomu zużycia sprzęgła, czyli „ślizgania się” sprzęgła),
• ślizganie sprzęgła – ma miejsce, gdy przy włączonym biegu i puszczonym sprzęgle dochodzi do wzrostu obrotów silnika, przy jednoczesnym braku wzrostu prędkości lub gdy prędkość ta jest zbyt mała w stosunku do osiąganych przez silników obrotów (przyczyną jest zazwyczaj zużycie okładzin ciernych na tarczy sprzęgła i docisku, zaolejenia tarcz ciernych z powodu uszkodzenia wysprzęglika centralnego lub zużycia uszczelniacza wału korbowego),
• spalenie sprzęgła – sygnalizuje o tym nieprzyjemny zapach odczuwalny nawet w kabinie samochodu (przyczyną może być zbyt gwałtowne lub zbyt częste używanie sprzęgła, czego konsekwencją jest przegrzanie się okładzin tarczowych, a także jazda na tzw. półsprzęgle),
• pojawiające się szumy na wolnych obrotach w okolicach skrzyni biegów, które ustępują po wciśnięciu pedału sprzęgła (najczęstszą przyczyną jest zużycie łożyska oporowego sprzęgła),
• szarpnie przy ruszaniu z miejsca - zazwyczaj powodem jest zły stan tłumików drgań w tarczy sprzęgła lub w kole dwumasowym,
• odczuwalne drżenie drążka zmiany biegów na biegu jałowym lub pojawiające się wibracje karoserii (przyczyna tkwi najprawdopodobniej w kole dwumasowym),
• problemy z włączeniem biegu pierwszego lub biegu wstecznego w czasie pracy silnika (może to wynikać z wyeksploatowanego docisku, zużytej okładziny tarczy lub problemów z siłownikiem),
• zgrzytanie towarzyszące każdej zmianie biegu,
• konieczność dwukrotnego wciśnięcia pedału sprzęgła w celu włączenia biegu,
• „twardniejący” pedał sprzęgła (przyczyna leży najczęściej w zużytej powierzchni styku sprężyny talerzowej docisku i łożyska oporowego lub awarii układu hydraulicznego).

Koszt wymiany i ceny sprzęgła

Nawet oryginalne sprzęgło do samochodu nie jest elementem wiecznym, jednak w porównaniu z innymi mechanicznymi podzespołami jest w stanie wytrzymać bardzo długie dystanse (o ile użytkownik auta eksploatuje je w sposób prawidłowy, z zachowaniem odpowiednich nawyków podczas jazdy).

Koszt wymiany sprzęgła zależy w głównej mierze od rodzaju awarii, a także od modelu i wieku samochodu. Zazwyczaj im popularniejsze auto, tym cena takiej usługi będzie korzystniejsza. Przeważnie wymiana sprzęgła trwa od 2 do nawet 12 godzin – wszystko zależy od marki i modelu auta, a także ewentualnych trudności, które pojawiają się podczas wymiany.

Cena usługi wymiany sprzęgła może dodatkowo wrosnąć wraz z koniecznością zdemontowania ramy pomocniczej lub całkowitego wyjęcia silnika. Z reguły im mniejsze auto i prostsza konstrukcja jednostki napędowej, tym cały proces wymiany sprzęgła jest tańszy. Trzeba się jednak przygotować na wydatek rzędu ok. 400-500 zł w samochodach miejskich, 1000-1500 zł w przypadku aut kompaktowych, do nawet 3-5 tys. zł przy większych, mocniejszych lub bardziej zaawansowanych pod względem technologicznym samochodach.

Do kosztów wymiany sprzęgła należy jeszcze doliczyć cenę odpowietrzenia sprzęgła wraz z uzupełnieniem płynu hydraulicznego – jest to koszt ok. 50 zł, a także cenę wymiany oleju w skrzyni biegów (100-150 zł).

Najlepsze sprzęgło kompletne do praktycznie każdego modelu samochodu jest dostępne w internetowym sklepie motoryzacyjnym iParts.pl! Znajdziesz tutaj szeroki wybór sprzęgieł, wysokiej jakości zestawy sprzęgła m.in. marki LuK, Sachs, oraz tanie sprzęgła Statim, Exedy czy Valeo.

Polecane akcesoria do sprzęgieł:

• Środki do czyszczenia sprzęgieł
• Narzędzia do wymiany i naprawy sprzęgieł
• Ściągacze do łożysk