W hamulcach samochodowych nic nie jest tak proste, jak mogłoby się wydawać. Każdy, kto prowadził kiedykolwiek samochód wie, że gdy naciśnie pedał hamulca, samochód zwalnia i ostatecznie zatrzymuje się. Ale w jaki sposób nasza stopa jest w stanie zatrzymać samochód o masie, dajmy na to, 1361 kg, poruszający się po drodze z dość dużą prędkością? Istotną rolę w tym procesie odgrywa jeden mały, lecz niezwykle wytrzymały element, o którym często zapominamy.

Od opatentowania do seryjnego montażu

Pierwsze prymitywne hamulce tarczowe pojawiły się na raczkującym dopiero rynku motoryzacyjnym w 1902 roku. Jednak od momentu opatentowania takiego rozwiązania do chwili pierwszego montażu hamulców tarczowych w seryjnie produkowanym modelu auta (Citroen DS) minęło ponad pół wieku (1955 r.). Od tego czasu hamulce tarczowe stały się podstawowym wyposażeniem większości współczesnych samochodów.

Szybka ściąga

Samochodowe hamulce tarczowe składają się przede wszystkim z tarczy hamulcowej, zacisku oraz klocków. Bardzo ważną rolę odgrywa również jarzmo hamulcowe, ale po kolei. W chwili naciśnięcia na pedał hamulca generowane jest ciśnienie cieczy, czyli płynu hamulcowego, w przewodach hamulcowych. Równomierny nacisk płynu na cylinderki oraz tłoczki hamulcowe prowadzi do wytworzenia się siły hamowania, oddziałującej na okładziny cierne klocków hamulcowych, które następnie zostają dociśnięte z odpowiednią siłą do zespolonej z kołem tarczy hamulcowej. Cały ten proces prowadzi to stopniowego wytracania prędkości przez samochód, aż do momentu jego całkowitego zatrzymania.

Element, który ujarzmił zaciski i klocki w układzie hamulcowym

Ważną rolę w układzie hamulcowym pełni jarzmo hamulcowe, często niedoceniane i pomijane w ogólnodostępnych opisach współcześnie stosowanych systemów hamulcowych. Jarzmo zacisku hamulcowego służy przede wszystkim do mocowania samego zacisku oraz klocków hamulcowych we właściwej pozycji względem siebie. Jarzmo hamulcowe ma jeszcze jedną istotną funkcję, a mianowicie pozwala ono klockom na szybką ich aktywacje podczas hamowania.

Jarzmo hamulcowe to zazwyczaj dość dobrze wykonany i wytrzymały element całego układu, jednak jeśli trafimy lub wymienimy jarzmo na część wykonaną ze słabej jakości materiałów, to jego żywotność będzie bardzo krótka, zwłaszcza przy agresywnej jeździe samochodem. Warto więc systematycznie kontrolować i serwisować ten element układu hamulcowego, ponieważ to od niego w głównej mierze zależy solidne i stabilne zamocowanie zacisków i klocków hamulcowych. Jakakolwiek awaria jarzma w układzie wymaga jego całkowitego wymienienia. Z doświadczenia wiem, że nie ma co tu się bawić w montaż zestawów naprawczych, ponieważ jest to rozwiązanie jedynie na krótką metę.

Jarzmo hamulcowe, oczywiście dobrej jakości, to wytrzymały element, który posłuży w samochodzie przez długie lata. Jednak i jemu mogą przytrafić się niespodziewane awarie. Do najczęstszych usterek obserwowanych w tym elemencie należy na pewno luzowanie się mocowań. Wraz z upływem czasu lub na skutek złego dokręcenia mocowania po prostu puszczają. Można to zaobserwować, a także usłyszeć podczas hamowania. Dobiega wówczas niecodzienny, charakterystyczny odgłos z okolic kół, a samochód zachowuje się dziwnie, odbiegając od swojego normalnego, bezpośredniego toru jazdy. W jarzmie hamulcowym może dojść również do zniekształcenia jego otworów na skutek zmian kształtu prowadnic. Objawia się to najczęściej nierównomiernym zużywaniem się klocków hamulcowych oraz charakterystycznymi odgłosami podczas hamowania. Jarzmo hamulcowe nie jest także wolne od ryzyka pojawienia się na nim korozji oraz zaśniedzenia. Może to doprowadzić do powstawania wibracji, wydobywania się różnych dziwnych odgłosów z układu hamulcowego oraz pojawienia się stukania w okolicy zacisków. Ucierpieć mogą również klocki hamulcowe, które będą się nierównomiernie ścierać.