Sterownik silnika - w elektronicznym mózgu siła!

Roli komputera sterującego pracą jednostki napędowej pod żadnym pozorem nie można bagatelizować. To on decyduje o spalaniu, mocy i osiągach, a ponadto w nowoczesnych autach jest w stanie unieruchomić sprawny technicznie motor. Dzisiaj opowiemy o tym jak zmieniała się funkcjonalność urządzenia oraz jakie są jego najpopularniejsze usterki i sposoby ich usunięcia.

Historia sterownika montowanego w silniku zaczęła się już w latach osiemdziesiątych. Trzy dekady temu urządzenia te były jednak spartańsko proste. Decydowały w głównej mierze o zapłonie i częstotliwości wtrysku. Z czasem gdy elektronizacja coraz śmielej wkraczała na rynek motoryzacyjny, funkcjonalność komputerów zaczęła się rozszerzać. Dodano m.in. możliwość kompleksowego sterownia pracą silnika, analizowania informacji z rozmaitych czujników czy moduł diagnostyczny. Sterowniki przeobraziły się z prostych obwodów w zminiaturyzowane pecety wyposażone w procesor, pamięć, oprogramowanie i przetworniki analogowo-cyfrowe. 

Zwiększanie znaczenia „mózgu” silnika doprowadziło do prawdziwego przewrotu w warsztatach. Mechanika zamieniła się w elektronikę, a mechanik w elektromechanika. W efekcie nie da się serwisować nowoczesnego samochodu bez skomunikowania się z urządzeniem sterującym, a ponadto inteligentna technologia jest w stanie utrudnić wykonanie najprostszych czynności. Przykłady? W niektórych modelach aut po zlaniu starego oleju lub odłączeniu przewodów zapłonowych włączana jest automatyczna blokada zapłonu. Można ją zdjąć wyłącznie za pomocą komputera diagnostycznego. Zdarzają się także przypadki, w których mimo iż motor jest sprawny technicznie, nagromadzenie błędów w pamięci sterownika unieruchamia go. 

Check engine - zareaguj w porę!

Objawów awarii komputera sterującego pracą silnika może być wiele. Najczęściej mówi się o nierównej pracy jednostki napędowej, wzroście zużycia paliwa, słabych osiągach i niskiej mocy, uniemożliwieniu rozruchu motoru, pojawieniu się na tablicy zegarów kontrolki check engine lub włączeniu trybu awaryjnego. Źródła usterek sterownika najczęściej są dwa. O problemach decydują wady fabryczne lub nagromadzenie błędów w pamięci. Duża ilość błędów wynika z awarii lub przejściowych problemów urządzeń peryferyjnych takich jak czujniki. 

Dużo rzadziej jednak zdarza się że wina leży po stronie niefachowego montażu elementów osprzętu, błędów popełnionych podczas chiptuningu lub wgrania nieprawidłowych map, niesprawności instalacji LPG, uszkodzenia wiązek elektrycznych, spalonych końcówek mocy, awarii mikroprocesora lub stopni wyjściowych. Po wykryciu problemów ze sterownikiem kierowca powinien niezwłocznie udać się do elektromechanika. Przeciąganie terminu naprawy może doprowadzić do powstania poważnych szkód. W najgorszym scenariuszu w silniku wypalone zostaną tłoki.

W sytuacji, w której wina leży po stronie nagromadzenia błędów lub konieczne jest wgranie nowego oprogramowania, właściciel auta nie musi się bać nadmiernych kosztów. Zazwyczaj naprawa wykonana poza siecią ASO nie kosztuje więcej niż 300 - 400 złotych. Prawdziwym problemem są uszkodzenia elektroniki wewnętrznej. Gdy kierowca zdecyduje się na wymianę sterownika, wykonanie procedury będzie oznaczać wydatek na poziomie od kilku do nawet kilkunastu tysięcy złotych. Ostateczna cena zależy od tego czy auto trafi do autoryzowanej stacji obsługi, czy warsztatu niezrzeszonego. 

Oczywiście istnieje również możliwość naprawy komputera. W zależności od skali awarii rachunek wystawiony przez elektromechanika będzie opiewał na kwotę od 700 - 800 do nawet dwóch tysięcy złotych. Podczas wyboru fachowca, któremu powierzy się regenerację sterownika nie należy kierować się wyłącznie kryterium ceny. Tylko renomowany warsztat da gwarancję skutecznego usunięcia problemu. 

Czasami mechanicy proponują klientom montaż używanego sterownika. Rozwiązanie pozwala wyraźnie obniżyć koszty naprawy, jednak niesie ze sobą pewne ryzyko. Po pierwsze nigdy nie ma pewności, że urządzenie nie jest uszkodzone. Po drugie powstaje zasadnicze pytanie dotyczące zgodności. W starszych autach do prawidłowej pracy komputera wystarczy przeprogramowanie immobilisera. W nowoczesnych w jednym motorze montowanych bywa kilka modeli sterowników. Zakup nieprawidłowego będzie oznaczał ponowne unieruchomienie silnika.