Wypadanie sworznia prowadzącego z zacisku hamulca. Czy dbałość o grubość klocków pozwoli nam uniknąć regeneracji zacisków?

Sworznie prowadzące to małe i raczej niepozorne elementy współtworzące zestaw hamulców tarczowych. Są na tyle małe i niepozorne, że często o nich zapominany, doprowadzając tym samym do ich awarii. Jakiego rodzaju są to awarie? Jakie objawy dają „wypadające” prowadnice i jak należy postępować, gdy już się pojawią?

Czym są prowadnice hamulców? Jak inaczej określane są te właśnie elementy?

Prowadnice hamulców, znane również jako sworznie prowadzące zacisku, a także – co byłoby nawet bardziej fachowym określeniem – jako prowadniki hamulcowe, są elementami w układzie hamulcowym pojazdu pozwalającymi na prawidłowe przesuwanie się zacisku hamulcowego w stosunku do tarczy hamulcowej. Są to części kluczowe dla równomiernego rozprowadzania siły hamowania i zapobiegania nierównomiernemu zużyciu klocków hamulcowych.

Aby prowadnice te działały prawidłowo, niezbędne jest ich regularne smarowanie (tam, gdzie producent to przewidział i tym, czym smarować zaleca) oraz konserwacja. Tylko w ten sposób możemy zapewnić płynną pracę sworzni i zapobiec ich zatarciu lub korozji. W przypadku zużycia lub uszkodzenia prowadnic, mogą powstać luzy opisywane czasem jako „wypadanie” prowadnic. Z jakim zjawiskiem możemy mieć wówczas do czynienia?

Kiedy możemy mówić o „wypadaniu” sworznia prowadzącego z zacisku hamulca?

O „wypadaniu” sworznia prowadzącego z zacisku hamulca mówimy w sytuacjach, gdy ten element, będący kluczowym składnikiem systemu hamulcowego, ulega poluzowaniu i w rezultacie zaczyna poruszać się w przeznaczonej dla niego tulei w stopniu, który może wręcz zagrażać pozostałym komponentom hamulca. To poluzowanie prowadnika może być spowodowane różnymi czynnikami, takimi jak:

• zużycie,
• korozja,
• nieprawidłowa instalacja,
• użycie wadliwych części.

„Wypadanie” sworznia prowadzi zwykle do problemów z prawidłowym działaniem hamulców, stąd jest to sytuacja wymagająca natychmiastowej interwencji mechanika. A luzy te możemy rozpoznać po:

• nierównomiernym zużywaniu się klocków hamulcowych – luźny sworzeń prowadzi do nierównomiernego docisku klocków do tarczy, co skutkuje ich nierównomiernym zużyciem;
• nieprawidłowym działaniu hamulca – możliwe są problemy z efektywnością hamowania, takie jak ściąganie pojazdu w jedną stronę podczas hamowania;
• dziwnych dźwiękach dochodzących od strony zacisku – luźne sworznie mogą powodować nietypowe dźwięki, takie jak stuki lub trzaski dobiegające od strony hamulców.

Poluzowane, „wypadające” prowadnice możemy też łatwo rozpoznać, poruszając jarzmem. Wówczas to szybko da się wyczuć zarówno luz, jak i usłyszeć to charakterystyczne stukanie pojawiające się np. podczas skręcania kół.

Do czego mogą prowadzić luzy na prowadnikach hamulców? Dlaczego należy ich unikać?

Ten temat częściowo już omówiliśmy wyżej, w sekcji poświęconej objawom. Wiecie już, że luz na prowadnikach hamulców może prowadzić do nierównomiernego zużywania się klocków hamulcowych i do nieprawidłowego działania całych hamulców (do zmniejszonej skuteczności hamowania). Do tego dochodzi wspomniane również zjawisko schodzenia samochodu z toru jazdy podczas manewru hamowania i ściągania go na prawo lub na lewo. Ale to nie wszystko. Ważnym, choć często pomijanym efektem „wypadania” sworzni prowadzących hamulców, jest możliwość powstawania uszkodzeń innych części układu hamulcowego. Luzy na prowadnikach potrafią bowiem prowadzić do większego obciążenia innych części układu, a to zwykle skutkuje ich przedwczesnym zużyciem lub uszkodzeniem.

Nierówno starte klocki to jedynie najczęściej pojawiający się przykład takich uszkodzeń. Nierówne zużycie tarcz hamulcowych również może mieć miejsce.

Jak postępować w przypadku wyrobienia się sworzni prowadzących hamulca?

Gdy dojdzie już do wyrobienia się sworzni prowadzących hamulca, w zasadzie jedyną sensowną możliwością jest ich wymiana. Proces ten nie jest ani specjalnie skomplikowany, ani wymagający pod względem sprzętowo-narzędziowym. Średnio doświadczony kierowca jest w stanie wykonać tę czynność w zaciszu własnego garażu czy nawet pod blokiem. Cała procedura takiej wymiany obejmuje:

• prawidłową diagnozę problemu – upewnienie się, czy sworznie rzeczywiście są wyrobione;
• zakup nowych sworzni – tu zapraszamy wszystkich do naszego sklepu pl, gdzie znajdziecie kompletne zestawy naprawcze sworzni prowadzących do każdego modelu auta;
• demontaż starych sworzni – usunięcie starych, wyrobionych sworzni z zacisku hamulcowego;
• montaż nowych prowadnic – wstawienie nowych sworzni prowadzących w miejsce starych i upewnienie się, że są one prawidłowo zamontowane oraz zabezpieczone przed brudem i wilgocią;
• smarowanie sworzni – jeśli producent przewiduje smarowanie prowadnic, należy użyć odpowiedniego smaru w odpowiednich miejscach, aby zapewnić ich prawidłowe funkcjonowanie;
• kontrola i test – po wymianie sworzni, należy sprawdzić cały układ hamulcowy pod kątem poprawności działania.

Prowadniki hamulców należy wymieniać oprócz tego regularnie co najmniej co drugą wymianę klocków lub przy każdej wymianie tarcz hamulcowych. Niektórzy radzą wręcz wymieniać sworznie przy każdej wymianie klocków i dodatkowo zwracać uwagę na samą grubość klocków, która – jeśli nie będzie utrzymywana na odpowiednim poziomie – może doprowadzić do najróżniejszych zjawisk, włącznie z uszkodzeniem zacisków, a nawet wypadaniem samych klocków.

A w jaki sposób grubość klocków hamulcowych może mieć wpływ na konieczność przeprowadzenia regeneracji zacisków hamulcowych? Chociażby w ten, że w układach, gdzie klocki są bardzo zużyte, może dojść do zwiększonego ryzyka korozji i zużycia mechanizmu prowadzącego (takiego jak sworznie prowadzące), co będzie negatywnie wpływać na działanie zacisków. Podobnie w przypadku tłoczków, które w miarę zużywania się klocków muszą wysuwać się dalej, aby klocki były w stanie dociskać do tarczy hamulcowej. Jeśli tłoczki będą wysuwały się zbyt daleko, mogą ulec uszkodzeniu, zanieczyszczeniu lub korozji, co sprowadzi konieczność wymiany lub regeneracji zacisków.