Tłoczek zacisku hamulca NPS N383N06 (Z przodu)

Zacisk hamulcowy to urządzenie bezpośrednio odpowiedzialne za dociśnięcie klocków hamulcowych do tarczy. Zamontowane jest na zwrotnicy i składa się z wielu rozmaitych części. Współpraca sprawnych pojedynczych części zacisku hamulcowego jest niezbędna dla poprawnej pracy układu hamulcowego.

Standardowy zacisk hamulcowy to konstrukcja składająca się z obudowy przymocowanej do wspornika, który to jest nieruchomo przytwierdzony do zwrotnicy. Wspornik jest również miejscem mocowania klocków hamulcowych. Najważniejszą częścią zacisku hamulcowego jest natomiast tłok. W przypadku zacisku pływającego występuje tylko jeden, natomiast w zacisku stałym są dwa tłoki umieszczone po dwóch stronach tarczy hamulcowej. Impuls, zwykle w postaci sprężenia płynu hamulcowego, wprawia w ruch tłoki, które się wysuwają i wymuszają ruch klocków hamulcowych. W zaciskach stałych w dociskaniu klocka do tarczy bierze udział również trzpień prowadzący.

Istotne pojedyncze części zacisku hamulcowego to rozmaite sprężyny. Ze względu na prostotę budowy często ich znaczenie bywa lekceważone. Natomiast bez sprawnie funkcjonujących sprężyn nacisk tłoka na klocki hamulcowe w zacisku pływającym nie przyniósłby pożądanych skutków. Ponadto, większość zacisków hamulcowych wyposażonych jest w sprężynowe ograniczniki znajdujące się pomiędzy klockami.

Pojedyncze części zacisku hamulcowego mogą ulegać rozmaitym uszkodzeniom. Wspomniane sprężyny ulegają rozprężeniu, dochodzi też do poluzowania łączenia między obudową, a wspornikiem, czy zużycia tłoka. Ponadto, zagrożeniem dla sprawności zacisku hamulca jest wszelkiego rodzaju zanieczyszczenie. Zacisk wymaga również odpowiedniego smarowania, dla minimalizacji siły tarci wytwarzanej pomiędzy poszczególnymi elementami, podczas pracy tego urządzenia.