Czym jest ząbkowanie opon? Dlaczego opony ząbkują i w jaki sposób można temu zapobiec?

Ząbkowanie opon to zjawisko bardzo częste, a mimo to wciąż dla części kierowców bardzo tajemnicze. Nie każdy wie, ani czym jest to ząbkowanie, ani co tak naprawdę je wywołuje. Co Wy sami koniecznie powinniście o tym wiedzieć?

Z ząbkowaniem opon jest jak z zorzą polarną. Niby wielu je widziało, jeszcze więcej o nim słyszało, a gdy przychodzi do opisania tego zjawiska i wyjaśnienia, jak do niego dochodzi, robi się problem. Ząbkowanie opon to właśnie jedno z najpopularniejszych zjawisk dotykających opony samochodowe. Z całą pewnością wśród objawów nieprawidłowego zużycia opon to właśnie ząbkowanie znajduje się w ścisłej czołówce – w top 3 pod względem częstości występowania. A mimo to nadal niewielu kierowców wie, w jaki sposób dochodzi do tego ząbkowania? Czemu i jak to tak naprawdę wygląda? Bo też częściej takie efekty ząbkowania opony jesteśmy w stanie usłyszeć, niż zobaczyć.

Czym jest ząbkowanie opon? Na czym polega to dziwne, a przecież tak często występujące zjawisko?

Zacznijmy od samej nazwy, która dla wielu jest mocno myląca. Tak zwane ząbkowanie opon jest dość luźnym nawiązaniem do zjawiska ząbkowania np. u niemowląt. Na skutek ząbkowania na oponie tworzą się właśnie owe „ząbki”, które w rzeczywistości są ukształtowanymi w ten sposób klockami bieżnika.

Oryginalnie klocki bieżnika posiadają ostre, równe krawędzie. Krawędzie te opisywane są fachowo jako:

• krawędź natarcia
• oraz krawędź spływu.

Krawędź natarcia klocka bieżnika jest tą krawędzią, która podczas ruchu samochodu pierwsza styka się z podłożem. To ona ma za zadanie „zaatakować” nawierzchnię, w razie potrzeby wgryźć się w błoto lub śnieg i znaleźć punkt zaczepienia – odepchnąć koło od podłoża, uniemożliwić poślizg, a ułatwić ruch. Krawędź spływu znajduje się po drugiej stronie klocka bieżnika. To w jej kierunku przetacza się koło i to na nią opada cały ciężar auta. Krawędź ta jest w większości przypadków najmocniej obciążona i przez to też właśnie ona najsilniej się zużywa. Podczas jazdy po równej, twardej nawierzchni, w oponach posiadających mocne, wyraźne klocki, zużycie klocków bieżnika postępuje w właśnie kierunku krawędzi spływu. Na powierzchni klocka tworzy się skos, który z czasem zaczyna upodabniać rząd kolejnych klocków do zębów piły tarczowej. Stąd właśnie nazwa „ząbkowanie opon”.

Dlaczego opony ząbkują? Co może przyśpieszyć ząbkowanie opony, a co wpływa na spowolnienie tego procesu?

Mimo iż wiemy dokładnie, jak dochodzi do ząbkowania opon, nie zawsze jesteśmy w stanie wskazać konkretne przyczyny, które do tego zjawiska prowadzą. Cześć ekspertów mówi wprost, że ząbkowanie opon jest naturalnym procesem zużywania się ogumienia samochodowego i jako takiemu nie jesteśmy w stanie nigdy w pełni zapobiec. Jedyne, co możemy robić, to wprowadzać działania mające na celu złagodzenie tego problemu, najczęściej poprzez pilnowanie tego, aby opony zużywały się równomiernie. Bez wątpienia jednak jesteśmy w stanie wymienić szereg okoliczności, które mają bezsprzecznie wpływ na ząbkowanie opon i które często zjawisko to przyśpieszają. Okolicznościami tymi są:

• geometria kół – im dalsza od ideału, tym łatwiej o ząbkowanie opon,
• stan techniczny zawieszenia – zły stan amortyzatorów bardzo przyśpiesza ząbkowanie,
• moment obrotowy silnika,
• ciśnienie w oponach – zarówno zbyt niskie, jak i zbyt wysokie kończy się nierównym zużyciem bieżnika,
• styl jazdy kierowcy – jest to jeden z tych niewielu przykładów na to, że zbyt zachowawcza jazda niekoniecznie jest dobra dla samochodu,
• sposób użytkowania pojazdu – ząbkowaniu można próbować zapobiegać (można nie dopuszczać do tego, aby tworzyły się wyraźne „ząbki” na kostkach bieżnika), wystarczy przestrzegać kilku prostych zasad.

Na liście czynników przyśpieszających ząbkowanie opon mamy też kilka takich, z którymi nieraz naprawdę trudno jest walczyć. Czasem jest to po prostu rzecz całkowicie od nas niezależna. Do takich właśnie czynników należą:

• rodzaj zawieszenia – w środowisku kierowców krąży dość mocne przeświadczenie co do tego, że zawieszenie wielowahaczowe sprzyja ząbkowaniu opon,
• masa pojazdu – ogólnie im cięższe i bardziej zaawansowane auto (patrz wyżej), tym większa szansa na wyząbkowane opony,
• rodzaj bieżnika opony – teoretycznie możemy unikać opon o rowkach poprzecznych i wyraźnych klockach, jednak nie zawsze będzie to możliwe. Dla niektórych pojazdów właśnie takie opony będą najlepszym wyborem.

Na szczęście problem z ząbkowaniem opon, nawet jeśli nieunikniony, nie jest wcale problemem, z którym nie można sobie poradzić. Jak zrobić to dobrze?

Czy ząbkowaniu opon można jakoś zapobiec? Co należy robić, aby opony samochodowe zużywały się równomiernie?

Najprostszym i chyba „najzdrowszym” sposobem na radzenie sobie z ząbkującymi oponami jest – oprócz utrzymywania auta w dobrym stanie technicznym – jest regularne przekładanie opon. Opony ząbkują z intensywnością zależną od miejsca, w jakim się znajdują. Inaczej proces ten przebiega na tylnej osi (mocniej), a inaczej na osi przedniej. Dlatego warto mniej więcej 2 raz w roku lub co 10 tys. przejechanych kilometrów zrotować położenie kół.

Rotowanie kół należy wykonywać według schematu zależnego od rodzaju opon oraz typu napędu w samochodzie. Dokładne wytyczne dotyczące tego, jak taką rotację wykonać w Waszym konkretnym przypadku, zawsze otrzymacie od naszych ekspertów podczas zamawiania nowego kompletu opon.